Nilgün KAYA
Yapay zekâ modellerinden birine yıllardır çözülemeyen Ayvalık trafiği için bir umut olup olmadığını, kentin trafik sorununu çözmek için neler yapılabileceğini sorduk. Kent ve kaosa dönüşen trafiği hakkında bilgiler verdiğimiz yapay zekadan trafik sorununun çözümü için önerilerde bulunmasını istedik.
işte Yapay Zekanın önerileri;
“Ayvalık’ın trafik sorunu gerçekten mevsimsel nüfus patlaması ve altyapı yetersizliğinden kaynaklanan karmaşık bir problem. Ayvalık’ın trafik çözümü için tarihi doku, dar sokaklar ve sahil yolu kısıtlarını dikkate alan özel bir yaklaşım gerekiyor.
🚨 Acil Eylem Planı:
📍 Kritik darboğazlarda (Cumhuriyet Meydanı vb.) trafik polisi 24/7: Elle yönlendirme.
-⏰ Yaz dönemi özel trafik kuralları:
– 10.00-22.00 arası: Özel araçla merkeze giriş yasağı (sadece otopark aboneleri, taksiler, servis araçları).
– Zorunlu dış park: Otellerin misafir araçlarını şehir dışındaki otoparklara yönlendirmesi.
– Gerçek zamanlı bilgilendirme: “Ayvalık Trafik” mobil uygulamasıyla anlık yoğunluk/alternatif güzergâh bildirimi
Kesin çözüm için kısa, orta ve uzun vadeli entegre önlemler şart:
Acil (Kısa Vadeli) Önlemler:
1. Akıllı Trafik Yönetimi:
Dinamik Tek Yön/Zaman Kısıtlaması: Tek yönü sabit değil, yoğun saatlerde (sabah 8-10, akşam 5-8) ve sadece kritik darboğazlarda uygulayın. Diğer zamanlarda çift yön açık olsun.
Anlık Yoğunluk Takibi & Esneklik: Trafik kameraları ve sensörlerle anlık yoğunluk izlenip, tek yön uygulaması anında devreye alınıp kaldırılabilmeli.
Trafik Polisi/İdarecisi: Özellikle Cumhuriyet Meydanı gibi kritik kavşaklarda yoğun dönemlerde sürekli trafik polisi bulundurun.
2. Toplu Taşımanın Acilen Güçlendirilmesi:
Yaz Dönemi Özel Hatlar & Sık Seferler:Merkezden sahile, Cunda’ya, plajlara, otopark alanlarına düşük maliyetli/densiz ring servisleri sürekli çalıştırın. Sefer sıklığı <10 dakika olmalı.
Otobüs Öncelik Yolları: Atatürk Bulvarı gibi ana arterlerde fiziksel ayrılmış otobüs şeritleri oluşturun. Bu, toplu taşımayı hızlandırır ve cazip hale getirir.
Ücretsiz/Ucuz Transfer: Belediye otobüsleri veya minibüslerle ana otoparklardan merkeze ücretsiz transfer sağlayın.
3. Otopark Yönetimi & Çevre Yolu Kullanımı:
Şehir Dışı Mega Otoparklar: Şehir girişlerinde (Balıkesir yolu, İzmir yolu) büyük, ücretsiz/ucuz otoparklar inşa edin. Buradan ring servislerle merkeze ulaşım sağlanmalı.
Sıkı Park Yasağı Denetimi: Ana arterler ve dar sokaklarda park yasağını sürekli ve etkin denetleyin (ceza + çekici). Yaya ve trafik akışı öncelikli olmalı.
Orta Vadeli Yapısal Çözümler:
1. Alternatif Arterler & Bağlantı Yolları:
Sahil Yolu Genişletme/İyileştirme: Sahil şeridinde alternatif bir yol varsa iyileştirin, yoksa dar da olsa tek yönlü trafiğe açık bir sahil yolu düşünün.
Mahalle İçi Alternatifler: Mahalleleri merkeze bağlayan ikincil yolları iyileştirip tek yöne açarak ana arter üzerindeki yükü azaltın.
2.Toplu Taşıma Altyapısı:
ANA TOPLU TAŞIMA KORİDORU:
– Atatürk Bulvarı’nda FİZİKİ AYRILMIŞ otobüs şeridi: Tarihi bölgeyi bypass ederek yeni yerleşimler↔sahil arasında kesintisiz hat.
– Akıllı sinyalizasyon: Otobüslere trafik ışıklarında öncelik verilsin (ışıklar otobüs yaklaştığında yeşile dönsün).
ELEKTRİKLİ MİKRO MOBİLİTE:
Elektrikli Minibüs Filo: Çevreci ve sessiz elektrikli minibüslerle dar sokaklara da girebilen bir ağ kurun.
– Dar sokaklara uygun elektrikli minibüs/otomobil filosu: 8-12 kişilik araçlarla, tarihi merkezde ücretsiz ring servis (her 500 metrede bir durak).
– Elektrikli scooter/bisiklet kiralama istasyonları: Sahil boyunca ve yeni yerleşimlere entegre hatlar.
Akıllı Durak Sistemleri: Duraklarda bekleme süresini gösteren ekranlar ve mobil uygulama entegrasyonu.
3. Trafiği Azaltıcı Düzenlemeler:
Merkeze Araç Giriş Ücreti (Yaz Dönemi): Belirli saatlerde/plakalarda özel izin veya ücretli giriş uygulayın (acil, ticari, otopark aboneleri hariç).
Kargo & Dağıtım Zaman Kısıtlaması: Ticari araçların merkeze girişini yoğun saatler dışına kaydırın.
Uzun Vadeli & Kalıcı Çözümler:
1. Temel alt yapı projeleri:
Gerçek Çevre Yolu: Uzun vadede şehir merkezini tamamen bypass eden bir çevre yolu planlaması yapılmalı (özellikle transit ve ağır trafik için).
2. Araçsız Bölgeler & Aktif Ulaşım:
Genişletilmiş Yaya Bölgeleri:
– Tarihi çarşı ve Arnavut kaldırımlı sokakları yaz aylarında araç trafiğine kapatın. Tarihi merkezdeki sokakları (çarşı bölgesi) tamamen/tam zamanlı yayalaştırın. Sadece yaya/bisiklet/elektrikli servis araçlarına izin verin. Bisiklet ve elektrikli scooter için altyapı kurun. Kapsamlı Bisiklet Yolu Ağı: Sahil boyunca, mahallelere ve plajlara uzanan güvenli, ayrılmış bisiklet yolları inşa edin. Bisiklet kiralama istasyonları yaygınlaştırılmalı.
– Esnaf erişimi: Mal sevkiyatı için sabah 07.00-10.00 arasında sınırlı erişim sağlayın.
– Engelli erişimi: Elektrikli minibüslerle engelli/yaşlı ulaşımı destekleyin.
İLLEGAL PARKLANMAYA SIFIR TOLERANS:
– Dar sokaklara ANPR (plaka tanıma) kameraları yerleştirilerek, izinsiz park eden araçlar anında tespit edilsin.
– Mobil çekici ekipleri 7/24 aktif olsun; cezalar katlanarak artsın (tekrar eden ihlallerde 5x ceza).
– Ticari araçlar için belirli yükleme-boşaltma noktaları belirlensin.
DAR SOKAKLARDA TRAFİK DÜZENİ:
– Tek yönlendirme sistemi: Mahalle içi sokaklarda dönüşümlü tek yön uygulaması (örneğin: çift numaralı sokaklar doğu-batı, tek numaralılar kuzey-güney yönünde).
– Dar sokak girişlerine fiziksel bariyerler (sökülebilir sütunlar) koyarak araç girişini kontrol edin.
ENTEGRE TRANSFER NOKTALARI:
– Şehir girişlerinde “Park & Ride” merkezleri:Araçlarını bırakanlar, 5 dakikada bir kalkan elektrikli minibüslerle merkeze 10 dakikada ulaşsın.
– Otopark-otobüs-bisiklet bağlantısı: Ana otoparklarda bisiklet/scooter kiralama istasyonları olsun.
🛣️ Trafik Dağılımı için Fiziki Müdahaleler:
1. ALTERNATİF ANA AKS PROJESİ:
– Tarihi merkezi bypass eden iç çevre yolu:Mevcut yollar kullanılarak, yeni yerleşim alanları arasında bağlantı sağlayan tek yönlü ring yolu (örnek: Barbaros Cd. → 180. Sk. → İsmet Paşa Cd.).
– Dar noktalarda genişletme: Kritik geçişlerde (sağ-sol rögar kaydırma ile) 1 şeritten 2 şerit çıkarma.
2. DENİZ DOLGUSU YAPMADAN SAHİL ERİŞİMİ:
– Yüzer iskeleler: Trafiği rahatlatmak için sahile yaya erişimini artırın (Cunda veya merkez sahilinde ek yürüme platformları).
– Deniz minibüsleri: Sahil boyu elektrikli su taksi/deniz otobüsü hatları (örneğin: Ayvalık merkez ↔ Cunda ↔ Sarımsaklı)
3. Planlama & Koordinasyon:
Ulaşım Master Planı:Nüfus projeksiyonları, turizm verileri ve trafik modellemeleriyle hazırlanmış bilimsel bir master plan oluşturun.
Turizm-Taşıma Entegrasyonu: Otellerle işbirliği yaparak konukların merkeze araçsız ulaşımını (servis, bisiklet) teşvik edin.
Vatandaş Katılımı & İletişim: Alınan önlemler ve alternatif güzergahlar konusunda düzenli, şeffaf bilgilendirme yapın (SMS, sosyal medya, tabelalar).
🎯 Kilit Noktalar:
Tek Yön Sadece Bir Araçtır: Sabit uygulama değil, yoğunluğa göre esnek ve akıllıca kullanılmalı.
Toplu Taşıma ve Yürüme/Bisiklet Odaklanın: Sorunun kaynağı çok sayıda özel araç. Çözüm, bunları azaltmak ve alternatifleri cazip kılmak.
Otopark Sorunu Çözülmeden Trafik Rahatlamaz: Araçlar sürekli “dolaşarak” park yeri arıyor. Şehir dışı otopark + sık ring servis şart.
Veriye Dayalı Karar:Trafik akışı, yoğunluk noktaları ve toplu taşıma kullanımı sürekli izlenmeli ve önlemler buna göre ayarlanmalı.
Siyasi İrade & Süreklilik: Kısa vadeli popülist yaklaşımlardan kaçınıp, uzun vadeli plana bağlı kalınmalı.
Sonuç: Ayvalık’ın trafik sorunu, sadece yolları genişletmekle çözülemez. Çözüm, toplu taşıma, yürüme/bisiklet altyapısı, akıllı trafik yönetimi ve araç bağımlılığını azaltan politikaların entegre bir şekilde uygulanmasından geçiyor. Bu da ancak güçlü bir yerel yönetim iradesi, merkezi destek ve vatandaşların anlayışıyla mümkün olabilir. Pilot uygulamalar (esnek tek yön, ücretsiz ring servis denemeleri) ve sürekli geri bildirimle en uygun model bulunabilir.
💡 Özetle:
– Tarihi merkez araçsızlaştırılmalı; ulaşım elektrikli mikromobilite ile.
– Atatürk Bulvarı’na otobüs şeridi + iç çevre yolu ana arter yükünü azaltsın.
– Otopark sorunu çözmeden trafik rahatlamaz: Şehir dışı park alanları + sık ring seferleri şart.
– Dar sokaklarda katı denetim: İllegal park cezaları ağır olmalı, acil erişim koridorları boş kalmalı.
Ayvalık’ın ruhuna uygun çözüm: Arabaları merkezden uzaklaştırıp, yürüme/bisiklet/elektrikli araçlarla tarihi dokuyu yaşanabilir kılmak.Bu, hem trafiği çözer hem de Ayvalık’ın kimliğini korur.”
