Nilgün KAYA
Bölgenin su kaynağı Madra Barajına 3 km mesafedeki Ayvalık’ın Karaayıt Kırsal Mahallesi’nde, faaliyet yürüten ve yeni atık sahası için halkın son kalan meralarını isteyen demir madenine, mahalleliler ve yaşam savunucuların gösterdiği tepki Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisinde yanıt buldu. Büyükşehir Meclisi, proje için ÇED Toplantısının yapılmaması ve söz konusu firmanın maden ruhsatının iptali için gerekli girişimlerde bulunma kararı aldı.
“MADEN MADRA BARAJI’NI KİRLETİYOR”
Karaayıt Kırsal Mahallesi’nde 10 yıldır işletilen Bilfer demir madeninin yeni bir atık depolama tesisi yapmak istemesine yöre halkı tepki gösterdi. Madenin yıllardır çevreye, sağlığa, hayvancılığa ve tarıma çok büyük zarar verdiğini belirten Karaayıt Muhtarı Bayram Kaçar, 30 metre mesafedeki madenin neredeyse köyün içinde olduğunu söyleyerek, hayvanlarını otlattıkları otların simsiyah olduğunu, madenin atık sularını taşıyan kanalın, yağmur yağınca derelere karıştığına ve Madra barajını kirlettiğine dikkat çekti. Karaayıt ve çevresinde hayvancılığın yanı sıra zeytin, çam fıstığı üreticiliği gibi faaliyetlerin de yapıldığını belirten Muhtar Kaçar, “Madra Barajı Dikili, Altınova ve Ayvalık’ın içme suyunu karşılıyor. Bu barajla çevredeki tarlalar da sulanıyor ve bu baraj her şeyimize zarar veriyor. Maden on yıldır zaten yaşamımızı kâbusa çevirdi. Şimdi 120-130 dönüm daha mera alanımızı istiyor. Buraları da verirsek hayvanlarımızın otlayacak alanları tamamen ortadan kalkacak ” dedi.
Madenin ek atık sahası olarak köyün son merasını talep etmesi üzerine harekete geçen yaşam savunucuları, Ayvalık Belediyesi, Kent Konseyi Ayvalık Tabiat Platformu ve mahalle muhtarları ile birlikte Karaayıt’a giderek durumu yerinde inceledi. Yaşam savunucuları, madenin bölgeye büyük zarar verdiğini vurguladı. Balıkesir Büyükşehir Belediye Meclisi ise geçtiğimiz günlerde yaptığı toplantıda konuyu görüştü. Meclis sonrası yapılan açıklamada, ‘İlimiz Ayvalık ilçesi Karaayıt Köyü Mevkiinde işletilen “Ayazmant Demir Cevheri Zenginleştirme Tesisinden kaynaklanacak atıklar için Bilfer Madencilik ve Turizm A.Ş. tarafından yapılması ve işletilmesi planlanan ‘Ayvalık Bilfer Atık Düzenli Depolama Tesisi Projesi’ hususunda ÇED Toplantısının yapılmaması ve söz konusu firmanın maden ruhsatının iptali için Ayvalık Belediyesi ile işbirliği yapılarak gerekli girişimlerde bulunma hususunda Meclisimizce tavsiye kararı oybirliği ile kabul edilmiştir.’ Denildi.
KARAAYIT’TAKİ MADEN SÜRECİ
- Bilfer Madencilik şirketi, 2008 yılındaki ‘ÇED olumlu’ belgesini aldıktan sonra Karaayıt Köyü’nün meraları üzerinde faaliyete başladı. Balıkesir Barosu, köylülerin başvurusu sonrası aynı yıl Çevre ve Orman Bakanlığı aleyhine ÇED raporunun iptali istemiyle Balıkesir İdare Mahkemesinde dava açtı.
- 31 Temmuz 2009 tarihinde Balıkesir İdare Mahkemesince ‘ÇED olumlu’ kararı iptal edildi. Şirket bunun üzerine yeni bir ÇED süreci başlattı. Bu arada köylüler, yakın çevredeki ekoloji örgütleri ile madene karşı birçok eylem ve etkinlik gerçekleştirerek yeni ÇED sürecine tepki gösterdi.
- Karaayıt Köyü’nde 13 Kasım 2009 tarihinde yapılan ÇED toplantısına geniş katılım sağlanırken köylüler itirazların yaptı ve madenin istemediklerine dair imzaları yetkililere verdi.
- Mart 2010 tarihinde Balıkesir Mahalli Çevre Kurulu, Karaayıt Köyü içinde kurulacak Bilfer Madencilik Demir İşleme tesisleri pasa döküm alanının uygun olduğu yönünde olumlu karar verdi. Köy için çevresel açıdan sorun oluşturmayacağı söylenen kararın gerekçesinde, tesis ile en yakın yerleşim birimi olan Karaayıt Köyü arasında 300 metre mesafe olduğu halde arada bir tepe bulunması ve tesis sahasından bakıldığında köy merkezinin görülmediği, ancak köyün en uç noktasında bulunan 4-5 evin görüldüğü belirtildi. 125 dönümlük mera alanı köylünün elinden alınmış oldu.
- Bilfer, 2013 yılında köy merasından 10 dönüm daha talep etti. İl Mera Komisyonu bu kez Karaayıt’taki 9 buçuk dönümlük arazinin mera vasfını kaldırılarak 20 yıl süre ve 5 bin lira bedelle maden şirketinin kullanımına verdi. Köy ihtiyar heyeti kararı imzalamadı ancak 2014 seçiminden sonra muhtar değişince bu 10 dönüm de maden şirketine verildi.
- 2014 yılında köy suyunun arsenikli olduğuna dair rapor basında yer aldı. Karaayıt suyundaki arsenik oranı %17,4 iken çevresindeki köylerden Beşiktepe’de %59,15, Yeniköy’de %29, Bulutçeşme’de %14,4 olarak tespit edildi. Türközü Mahallesi’ndeki bir su kuyusu, çok yüksek oranda arsenik içerdiği için kapatıldı.
- Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi (BASKİ) müdürü, arseniğin genellikle maden sahalarının ve termal kaplıcaların yaygın olduğu bölgelerde görüldüğünü söyledi.
- 2015 yılı Mayıs ayında Balıkesir Büyükşehir Belediyesinin aldığı kararla, Ayvalık Belediyesinin Bilfer Madencilik Tesislerini mühürleyeceği bilgisi verildi. Daha sonra Balıkesir’den gelen ikinci bir yazıyla mühürleme işlemi durduruldu. Tesise, yarattığı gürültü kirliliği ve toz bulutuna karşı önlem alması için süre tanındı.
- Köylerdeki insanların arsenikli suyu içmesine ve kullanmasına göz yumulmasın diye Ayvalık Tabiat Platformu tarafından yapılan müracaatlar sonuç verdi. 2016 yılında BASKİ tarafından bazı köylere arsenik giderme sistemleri kuruldu.
- Buna rağmen Türközü Köyü’ne arıtma yapılmadı. Köy hâlâ arsenikli suyu kullanmaya devam ediyor.
