Nilgün KAYA
Dayanıklı ve Türkiye’de hemen hemen yerde yaşayabilen, sağlıklı ve gösterişli gövdesi ile estetik bir ağaç olan Zeytin, Ayvalık’ta yaşayan Avukat Fehmi Gökmen Teksin tarafından bonsai yolculuğuna çıkarıldı. Zeytinin yanı sıra farklı ağaçları da minyatür ağaç (bonsai) olarak yetiştiren Gökmen Teksin, sabır gerektiren ve bitmeyen bir serüven olan bonsainin sosyal ve psikolojik hayata katkı sağladığını belirtiyor.
Çin’de doğarak zamanla tüm dünyaya yayılan ve Türkiye’de de çok sayıda meraklısı olan bonsai ağacı, Ayvalık’ta Avukat Gökmen Teksin tarafından yetiştiriliyor.28 yıldır Avukatlık yapan Gökmen Teksin, Ayvalık için sadece bir ürün değil yaşam biçimi olan zeytin ağacını da, minyatür ağaç (bonsai) olarak yetiştiriyor. Gökmen Teksin için bir tutku ve yaşam biçimine dönüşen bonsai ağaçları, zeytin, çam, pitos, mazı, şimşir gibi farklı çeşitleri, bodur boyları ve mini ağaç görünümleri ile yediden yetmişe herkesin beğenisini kazanıyor.
AYVALIK’TA VE BÖLGEDE İLK VE TEK
3 yıl önce uluslararası Ayvalık Zeytin Hasat Günleri kapsamında açılan Ayvalık Zeytinyağı Pazarında, bonsai ağaçlarını sergileyen Teksin, yurt genelinde bonsai yetiştiren az sayıda kişiden biri.
“MESLEĞİMİN STRESLİ ORTAMINDAN UZAKLAŞMAK ADINA BONSAİ AĞAÇ ÇALIŞMASI YAPTIM”
Japon ve Çin geleneksel adetlerinden olan bu kültürün en çarpıcı özelliğinin, gelişimini tamamlamış yaprakları ve çiçeklenmesi bakımından büyük ağacın tüm özellikleri ile minyatür hale dönüştürülmesi olduğunu belirten Teksin, “ 28 yıldır Avukatlık yapıyorum. Bonsai ile meslek tesadüfü ile karşılaştım. Ayvalık içerisinde yapılan uyuşturucu operasyonunda esrar diyebileceğimiz bonzai ele geçmişti. Daha evvel bilgim olmamıştı. Bununla ilgili araştırma yaparken karşıma bonsai çıktı. Birçok arkadaşımın bonsai ile tanışıklığı karate kid filmidir. Miyagi san ustanın bir takım küçük ağaçlara müdahale ettiğini biliriz. Ben de internet üzerine yaptığım araştırma ile bonsai ile tanıştım. Mesleğimin stresli ortamından uzaklaşmak için 2005 yılında başladığım bonsai ağaç yapımı oldukça zevkli. Ağaç cinsinin önemi yok, genel görüntü önemli. Bir atölye çalışması yaparak, bonsai ağaç çalışmasını öğrenmek isteyenleri heveslendirmeyi planlıyorum” dedi.
“TABAKTA AĞAÇ ANLAMINA GELEN BONSAİDE BÖLGEME UYGUN AĞAÇLARI TERCİH EDİYORUM”
Teksin, “Ayvalık’ta bir hobi ile başlayan daha sonra yarı profesyonel olan bir sanatla, bonsai ile uğraşıyorum. Bonsai sanılanın aksine bir Japon çamı falan değil her bitki ile yapılabilen bir uygulama. Dolayısıyla kendi bölgeme uygun olan özellikle zeytin ağaçları ile bonsai çalışmaları yapıyorum. Bonsai kelime olarak bon tabak, sai ağaç yani tabaktaki ağaç anlamına geliyor. Belli bir teknik uygulanarak hem kök hem de üst budamasını büyük bir denge içerisinde yapmak suretiyle ağacı bodurlaştırabilmek, onu bir saksı içerisinde yaşatabilmek. Çinliler peyzaj amacıyla kullanmakla birlikte, Japonlar belli kriterlere oturtmak suretiyle bonsai sanatının kurallarını belirlemişler. Ağacın gövde yapısının üçte bir geri kalan dal yapısını üçte iki kabul edersek, bir bütünlük sağlamasını öngörüyor. Birden farklı teknikle bonsai elde edebilmek mümkün. Genellikle bölgemizdeki fidanlıkları dolaşarak, görseli bonsaiye uygun ağaçlarla çalışıyorum” dedi.
“BİR AĞACIN BONSAİ YOLCULUĞU 4-5 SENE SÜRÜYOR”
Aday ağaçların bonsai kıvamına gelmesinin 4-5 senelik bir yolculuk istediğini kaydeden Teksin, “Şu anda çalışmış olduğum ağaç sayısı 41, bunun belki 25 tanesi zeytin. Aradığınız ağacı bulabilmek, özelliği yakalayabilmek önemli. Her fidandan çalışırsanız bonsai yaratmak mümkün ama ağaca sanatsal form kazandırabilmek, gövdesinin görsel anlamda tatmin etmesi anlamında kolay bir iş değil. Doğadan bazı ağaçları elde etmek söz konusu ama dikkatli hareket etmek lazım. Özellikle orman fidanlıklarından ağaç sökmek ceza ve orman kanunumuz gereğince suçtur. Gerekli izinleri alarak hareket etmek lazım. Çalıştığım ağaçların yaşını vermem zor, çalıştığım süreyi ağaçların yaşı olarak lanse ediyorum. Zeytin ağacından anlayan bizden yaşça büyük abilerimiz, Ayvalık’ta yerlilerle konuştuğumda bazı ağaçlarımın 30’lu, 40’lı yaşlarda olduğunu ifade ettiler. Bu sene 9’ncu senem. Elimdeki en eski ağaç 8 sene önce kendi çabamla geliştirdiğim iki ağaç var.” dedi.
“SABIR GEREKTİRİR, BİTTİ DEMEK MÜMKÜN OLMAYAN BİR İŞ BONSAİ”
Yaşlı ağaç elde etmek için dalları yanlara yayarak çalıştığını söyleyen Teksin, “Sabır Gerektirir. Yılmadan üzerine eğilmek lazım. İstemeden dal kırıyorsunuz, ağaç kaybediyorsunuz. Bir ağacı neden kaybettiğinizin nedenini kavrayabiliyorsanız, bu kazanımdır. Bonsai yürüyen bir serüvendir. Bitti demek mümkün olmayan bir iştir. Gelişen sürgünlere her zaman müdahale etme ihtiyacı vardır. Gerektiğinde o müdahaleyi yapmanız lazım. Her ağaçtan bonsai yapmak mümkün. Belli teknikler uygulayarak küçültüp, alt ve üst yapısını şekillendiriyorsunuz. Kendinizi çalıştığınız ağaçla geliştirebilirsiniz. Her ağaç sizin sosyal ve psikolojik hayatınıza gelişme getirir. Ayvalık’ta bu işle uğraşan tek insanım ama son yıllarda ciddi bir heves var.” dedi. Teksin’in Ayvalık’ta bir ilk olan bonsai çalışmaları beğeni topluyor.
